Muziek: Editors is zelfverzekerd, zwaar en melodieus

Artiest Editors
Plaat An end has a start
Jaar 2007
Klinkt als Coldplay, Interpol, Joy Division, Franz Ferdinand
Beste nummer An end has a start
En? 7,5

In de jaren tachtig inspireerde Joy Division tal van bands zoals The Cure en Echo & the Bunnymen. Nu is er opnieuw een reeks bandjes die dat wat het donkere, zwartgallige rockgeluid uit die tijd laten horen. Interpol komt er het dichtst bij, Editors volgt maar zijn iets lichter. En in de meer dansbare rockvarianten horen bijvoorbeeld Franz Ferdinand en Bloc Party thuis.

Maar Editors en Interpol horen duidelijk bij elkaar. Werkelijk elke recensent en criticus noemt Interpol in artikelen over de Editors. En beide bands worden rechtstreeks aan Joy Division gekoppeld. Enerzijds is dat allemaal zeer terecht, maar de drie bands staan ook weer op zichzelf en hebben een eigen geluid. Joy Division is van de drie de enige echte doomband met als kenmerken de loodzware gitaren en de gekwelde zang van Ian Curtis. Interpol is meer dan een eigentijdse variant. Interpol maakt weliswaar donkere muziek, maar geen pikzwarte. En de zang is laag, maar drijft je niet meteen naar zelfmoord, zoals die van Curtis. Verder is Interpol veel melodieuzer dan Joy Division.

Maar dit stukje gaat over de Editors. En deze sympathieke, Britse band maakt een Coldplay-versie van de ouderwetse doom. De zang van Tom Smith is heerlijk laag en klinkt heel vol. Het is wonderlijk dat iemand die er zo jongensachtig uitziet zo’n volwassen en doorleefde stem heeft. De zang geeft de muziek meteen al iets extra’s. Er zijn al zoveel tenor-zangers die ook nog eens met hun kopstem zingen.

Met An end has a start zijn de Editors er zeer goed in geslaagd een waardige opvolger voor hun opmerkelijke debuut The back room te maken. Hun muziek is nog net zo overtuigend en zit nog steeds goed in elkaar. Maar misschien is de sound weer net iets volwassener geworden. Op een wonderlijke manier combineren de Editors een zwaar, doorleefd geluid, met een zekere opgewektheid. De nummers hebben een lekker tempo en zijn erg melodieus waardoor ze niet topzwaar worden. Tegelijkertijd ligt daar een zeker risico. Als ze hun ongepolijste randjes verder afvijlen eindigen ze als creatief oninteressante stadionband – iets wat Coldplay nu overkomt.

Hun single Smokers outside the hospital doors is een lekkere binnenkomer op de plaat. Het nummer straalt een grote mate van zelfverzekerdheid uit en het knalt er lekker in. Maar het sterkst is de band in het daaropvolgende nummer, titelnummer An end has a start. Het heeft een krachtige drive en het sleept je met gemak mee, waardoor je het keer op keer wilt blijven luisteren. Minpuntje is het larmoyante Open up, waar de plaat mee afsluit. Het moet een gevoelig liedje zijn over de zelfmoord van een vriend van Smith, maar het is een dertien-in-een-dozijn-ballad-achtig iets geworden. Jammer.

TV: Titelsong Medea eindelijk te koop

De Avro zond beging 2005 de tv-serie Medea uit. In deze serie, gemaakt door Theo van Gogh, speelt Thijs Römer de louche Jason die overstapt van de vastgoed naar de politiek. Zijn vrouw Medea, gespeeld door Katja Schuurman, is de grote intrigant die hem helpt het te gaan maken in de poltiek.

Niet alleen de serie zelf was bijzonder, de muziek was dat ook. Toen ik daarover een logje schreef, stroomden vele reacties binnen. Het was me namelijk gelukt de muziek in handen te krijgen. Componist Rainer Hensel was zo vriendelijk me een kopietje toe te sturen. Velen vroegen mij of ik die muziek door wilde sturen, maar het lukte me niet daarvoor toestemming van Hensel te krijgen.

Maar er was nog iets. De titelsong van Medea was niet van Hensel, maar van Spinvis. Ook daar vroegen veel mensen naar. Maar die muziek had ik niet eens. En nu is dat nummer, simpel Medea geheten, eindelijk op CD verkrijgbaar. Deze week is een "nieuwe" Spinvis uitgekomen. Op Goochelaars en geesten heeft alle b-kantjes en muziek voor allerlei projecten (zoals tv-series) verzameld. Zo sluit hij een periode af om later met compleet nieuw werk te komen.

Op de CD staat bijvoorbeeld ook Het laatste wonder, een prachtig nummer dat voor de serie Najib en Julia is gebruikt. Verder het hartverscheurende Wat zei Alice ook alweer?, uit een radiomusical en eerder verschenen op Nieuwegein aan zee. Maar dus ook Medea. Eindelijk, voor al die mensen die nu al twee jaar zoeken naar dat ene nummer.

(Goochelaars en geesten is momenteel te horen op de Luisterpaal.)

Muziek: Patrick Watson – The great escape

Canada biedt muziekliefhebbers niet alleen Arcade Fire, maar ook Patrick Watson. Zijn debuut Close to paradise is in zijn thuisland al eventjes uit, maar verschijnt komende maand ook in Nederland. Zijn recente Lowlands-optreden was naar verluidt erg goed.

In dit nummer heeft Patrick Watson een sound die dicht aanligt tegen Antony, maar op veel andere nummers klinkt hij meer als Jeff Buckley. Maar het fijne aan zijn plaat is de veelzijdigheid, want op andere momenten doet zijn muziek ook denken aan CocoRosie, Coldplay, Sigur Rós en/of Sufjan Stevens. Nu lijkt het net of alles bij elkaar gejat is, maar dat is niet zo. Zijn ongekende diversiteit is zijn kracht en die heeft hij dan vooral van zichzelf.

China Cultural Festival

klik

Film: Tedere film over bekoelde relaties

Film Wolfsbergen
Regisseur Nanouk Leopold
Hoofdrollen Jan Decleir, Tamar van den Dop, Fedja van Huêt, Catherine ten Bruggencate, Karina Smulders
Jaar 2007
Genre Drama
En? 8

Ik denk dat Ronald Ockhuysen van de Volkskrant eventjes te veel films had gezien en er helemaal doorheen zat. Anders kan ik niet verklaren waarom hij de prachtige film Wolfsbergen zo vernietigend recenseerde. Het kan niet aan de stijl van regisseur Nanouk Leopold liggen, want haar vorige film, Guernsey, kon de recensent wel bekoren. Ik ben het dan ook hartgrondig oneens met de negatieve kritiek en kan iedereen die houdt van ingetogen, trage films Wolfsbergen van harte aanbevelen.

Alledaagsheid is Leopolds handelsmerk. Haar hart springt vermoedelijk op bij de aanblik van een lekkere vinexwijk. Want in haar films komt veel nieuwbouw voorbij. Het liefst nog kaal en strak. De werkelijkheid wordt niet verheerlijkt, maar meedogenloos vastgelegd en nog eens extra aangezet. Dat blijkt uit de keuze voor de locaties, zoals nieuwe huizen, strakke keukens, steriele badkamers, maar niet alleen daaruit. Alles in de film staat ten dienste van de levensechtheid. Dus komt er in haar films geen achtergrondmuziek voor en is daardoor elke smak van een personage elke kras op een papier luid te horen. En verder is er veel stilte, fluiten er vogels en razen er auto’s op de achtergrond voorbij.

Ook de acteerprestaties kenmerken zich door minimalisme. In de definitieve opnames en de montage wordt veel geschrapt van wat oorspronkelijk in het script stond, zo legde Leopold vrijdagavond in bioscoop Lantaren-Venster uit. Het minimaal nodige wordt gezegd en verder acteren de (top)acteurs vooral nonverbaal. En dat dan weer zo klein mogelijk. Het betere ogen-werk zal ik maar zeggen. Vooral aan Jan Decleir is dat in deze film zeer besteed. Hij weet zijn pijn en twijfel over de moeizaam lopende relatie met zijn vrouw in oogopslagen te vangen.

Wolfsbergen gaat over vier generaties van een familie. De generaties worden niet gedurende jaren gevolgd, zoals in klassieke films over families (bijvoorbeeld Antonia). Leopold kiest een korte periode, een maand of twee, waarin de gebeurtenissen in de familie een beeld geven van de worstelingen van al die personen. Vooral de worsteling met de liefde en met het leven zijn zichtbaar. Pater familias Konraad stuurt een brief aan de familie waarin hij aankondigt te zullen sterven. Hij wil een eind maken aan zijn leven op de sterfdag van zijn vrouw.

Zijn dochter (Ten Bruggencate) en haar dochter (Van den Dop) nemen de brief amper serieus, terwijl hun beider mannen (Decleir en Van Huêt) zachtjes aandringen om contact met de vader en grootvader te zoeken. De zorgzame mannen in deze film hebben echter het nakijken en ze worden op een koude en kille manier aan de kant gehouden. De scenes tussen Ten Bruggencate en Decleir vallen het meest op. Op een gevoelige en pijnlijke manier wordt zichtbaar gemaakt dat de wederzijdse liefde bekoelt.

Hoe kil en hard de levensverhalen van de verschillende generaties ook zijn, Leopold heeft wel degelijk een tedere en invoelende film gemaakt. Ze behoudt weliswaar duidelijk afstand, zodat diepgaand meeleven lastig is. Dat kenmerkte ook Guernsey die net iets teveel op afstand bleef. In deze film geeft die afstand de ruimte aan de kijker om zijn eigen ideeën en gevoelens te vormen. De kale manier van filmen zorgt dat de gedachtenvorming van de toeschouwer niet op voorhand gestuurd wordt. Wie sympathiek is en wie niet, bepaal je zelf. Wat dramatisch is en wat grappig, heb je ook zelf in de hand. Er zit zoveel ruimte in het verhaal dat je zelfs voor een deel bepaalt wat er precies aan de hand is. Wat Leopold open kon houden, heeft ze opengelaten.

Boeken: Poëtisch, filosofisch, maar te geconstrueerd

De roman De geschiedenis van de liefde past keurig in de school van Alles is verlicht. De respectievelijke auteurs Nicole Krauss en Jonathan Safran Foer zijn dan ook een stel. Dit schrijversduo timmert behoorlijk aan de weg met hun eigentijdse, New Yorkse romans. Beiden schrijven echte pageturners, die bij lezers nog iets geliefder lijken te zijn dan bij critici.

De lezersreacties op het web op De geschiedenis van de liefde stemmen verwachtingsvol. Veel lyrische beschrijvingen over een emotioneel boek dat je niet meer loslaat. Het boek laat je inderdaad niet meer los. En dat komt doordat Krauss verschillende verhaallijnen maakt die pas laat in het boek samenkomen. Dat is een beproefd recept om de lezer vast te houden. Er zijn net zoveel cliffhangers als er hoofdstukken zijn en al lezende wil je minstens weten hoe al die personages zich tot elkaar verhouden. Het is het aloude recept waarop ook bijvoorbeeld De Da Vinci code op gebaseerd is, al heeft Krauss heel wat meer stilistisch talent in huis dan Dan Brown.

Hoewel er meerdere verhaallijnen zijn, is de Poolse immigrant Leopold Gurksy wat mij betreft het hoofdpersonage. De andere verhalen zijn geschreven om zijn levensverhaal heen. Als jonge jongen is hij verliefd op Alma, net als hij een jood. In de oorlog vlucht het gezin van Alma naar Amerika en blijft Leopold achter. Hij overleeft de oorlog op miraculeuze wijze en emigreert later ook naar New York. De oude liefde kan niet meer worden opgepakt, want Alma is ondertussen getrouwd en ze heeft kinderen.

De roman draait om het boek De geschiedenis van de liefde waarin de liefde van Leopold en Alma beschreven wordt. Het geschrift is verloren gewaand maar duikt plotseling op. En dat boek verbindt meerdere personages in de roman aan elkaar, waaronder het meisje Alma dat naar het personage uit dat boek vernoemd is. Zij gaat op zoek naar de werkelijke geschiedenis achter dit mysterieuze boek.

Zoals gezegd, Krauss houdt je aan haar boek gekluisterd. Dat doet ze vooral door de vorm van het boek. Eenmaal begonnen met lezen wil je per se weten hoe al die personen zich tot elkaar verhouden en hoe het verhaal afloopt. Helaas bekroop mij het gevoel dat vooral de constructie het boek moet dragen. En dat heeft het boek mijns inziens helemaal niet nodig. Alleen al dat klassieke liefdesverhaal van Leopold en Alma is zo mooi, daar hoef je wat mij betreft geen ingewikkeld plot omheen te bouwen. Dat Krauss dat desalniettemin doet, is jammer. Want dat verhaal staat al op zich en Krauss laat bij vlagen zien heel wat schrijftalent in huis te hebben.

Want door al die personages en dwarsverbanden zou je bijna over het hoofd zien dat Krauss een prachtige pen heeft. Ze zweeft tussen een poëtische en filosofische toon. De citaten uit dat verloren gewaande boek zijn hoogst wonderlijk maar ook erg mooi en intrigerend. Een van de hoogtepunten is een hoofdstukje uit dat vergeten boek dat het ontstaan van gevoelens in de wereld beschrijft. Op dergelijke momenten laat Krauss haar creatieve geest de vrije loop en zijn constructies en plots even niet belangrijk meer.

Ierland

Klik hier voor meer Ierland-foto’s.